11. Sınıflar Türk Edebiyatı Sınav Çalışma Notları

Klasik

1-Sergüzeşt adlı romandan alınan yukarıdaki metni ve romanın okuduğunuz diğer bölümlerini düşünerek, romanın temasını belirtiniz. Romanda geçen olayları kısaca özetleyiniz. Roman kahramanlarının tip mi karakter mi olduklarını yazınız. Yazarın olay kahramanlarına yaklaşımı nasıldır? Açıklayınız.

Romanın teması esarettir. Bir küçük kız Kafkaslardan kaçırılıp esirciler tarafından bir aileye satılır. Bu evde çok zor günler geçirir. Evden kaçar ama tekrar o eve teslim edilir. Daha sonra o evden tekrar esirciye satılır. Bu sırada çeşitli eğitimlerden geçer. Başka bir konağa satılır. Burada biraz rahat eder. Zamanla konağın genç delikanlısı ile aralarında bir aşk başlar. Anne bunu anlayınca kızı satar. Delikanlı yatağa düşer, kız da Mısır’a bir zengine satılır. Oradan onu kaçırmak ve yardım etmek isteyen haremağası kaza ile ölür, kız da kendini Nil Nehrine atar.

Roman kahramanları birer tiptir. Yani iyiler ve kötüler vardır. Kız, delikanlı ve yaşlı kadın gibiler iyilerin simgesi; evin hanımı gibiler ise kötülerin simgesidir. Yazar, iyilerin tarafını tutar. Romantizmin etkisi.

2-Tanzimat dönemi romanının özelliklerini yazınız.

Romantizm akımının etkisiyle iyiler hep iyi kötüler hep kötüdür. Yazar iyilerin tarafını tutar. Sonunda iyiler ödüllendirilir, kötüler cezalandırılır. Gereksiz tasvirler yapılır. Tesadüflere yer verilir. Yazar kişiliğini gizlemez. Dil süslüdür. Konularını günlük yaşamdan ve tarihten alır. Amaç halkı eğitmektir.

3-Bir edebî eser yazıldığı dönemin nelerinden etkilenir? 

Bir edebî eser yazıldığı dönemin siyasi, dinî, sosyal, ekonomik askerî ve sivil yaşamından etkilenir.

4- Namık Kemal’in “Hürriyet Kasidesi” ile klasik divan şiiri kasidesi arasında ne gibi farklılıklar vardır? Bu  farklılığın sebebi nedir?

Klasik kaside de devlet büyükleri ve din büyükleri övülürken; Hürriyet kasidesi’nde soyut bir kavram övülmüştür.

Klasik kasidenin bölümleri Hürriyet Kasidesinde yoktur.

Şair şiirin sonunda mahlas kullanmamıştır.

Klasik kasidelerde devlet büyüklerinin övgüsü, onların adaleti övülürken Hürriyet Kasidesi’nde devlet yönetimine ciddi eleştiriler getirilmiştir.

Klasik kaside de süslü ve sanatlı bir dil kullanılırken Hürriyet Kasidesi daha sade bir dille yazılmıştır.

Farklılığın sebebi Namık Kemal’in şiir anlayışıdır. Çünkü o toplum için sanat anlayışını benimsemiştir ve divan şiirini yıkmayı amaçlamıştır. 

5- Şinasi’nin edebiyat dünyamıza kazandırdığı ilkler nelerdir? Yaptığı ilklerin örneklerini yazınız. 

Batı Edebiyatı yolunda eser veren ilk sanatçıdır.

İlk makaleyi yazmıştır  (Tercüman-ı ahval Mukaddimesi)

İlk özel gazeteyi çıkarmıştır ( Tercüma-ı ahval)

La Fonten’den fabl çevirileri yapmış ve fabl örnekleri yazmıştır.( Eşek ile Tilki, Karakuş Yavrusu ile Tilki, Arı ile Sivrisinek)

Fransızcadan tercümeler yapmıştır. (Tercüme-i Manzume)

Noktalama işaretlerini ilk defa o kullanmıştır.

Yerli ilk tiyatro eserini yazmıştır. ( Şair Evlenmesi)

İlk atasözleri sözlüğünü hazırlamıştır. (Durub-u Emsali Osmaniye)

6- Tanzimat Döneminde Osmanlı toplumunda ne gibi bir zihniyet değişimi olmuştur? 

Dine dayalı mahalle kültürü anlayışı değişmiştir.

Beyoğlu’nda Batı tarzı binalar yapılmaya başlandı. Beyoğlu Batılılaşmanın merkezi haline geldi.

Elçiliklerin düzenlediği balolara üst düzey Müslümanlar da katılmaya başladı. Bu üst düzey Müslümanlar arasında da kadın – erkek bir arada eğlenme modasını doğurmuştur.

Evlerin içi ve konaklar Batılılaştı, Fransız mürebbiyeler tutuldu, zenginler Boğaziçi’ne taşınmaya başladı. 

7- Namık Kemal’in tiyatro eserlerinin adlarını yazınız.  

Vatan Yahut Silistre , Zavallı Çocuk, Kara Bela, Gülnihal , Celalettin Harzemşah, Akif Bey

8- Tanzimat Döneminde gazeteciliğin gelişimini kısaca özetleyiniz. 

Gazetecilik, 1831 yılında Takvim-i Vakayi adlı ilk resmi gazetenin çıkmasıyla başlar. 1840 yılında ilk yarı resmi gazete olan Ceride-i Havadis çıkarılır. 1860 yılında gelindiğinde Şinasi ve Agâh Efendi ilk özel Türk gazetesi olan Tercüman-ı Ahval’i çıkarırlar. 1862 yılında ise Şinasi, tek başına Tasvir-i Efkâr adlı gazeteyi çıkarır.

9-Aşağıda hangi şairden bahsedilmiştir. 

Yeni Osmanlılar Cemiyeti’nin bir üyesi olan sanatçı, Tanzimat döneminin en gür sesli şairidir. Eserlerinde toplumsal konulara ağırlık vermiştir. Biçim açısında eskiye bağlı olan şiirlerinde vatan, millet, hürriyet temalarını işlemiştir. Eserlerinde Romantizm’in etkileri görülür. Akif Bey, Gülnihal gibi tiyatroların da yazarıdır.

Cevap:Namık Kemal

10- Tanzimat Dönemi şair ve yazarları eskiye karşı çıkmalarına rağmen eski biçimde şiir yazmaktan kurtulamamışlardır.

Bu durumun sebebi nedir. Kısaca açıklayınız.  

Bu dönem şair ve yazarları Divan edebiyatı kültürüyle yetiştikleri için eski biçimde şiir yazmaktan kurtulamamışlardır

11- Terkib-i bend ve özellikleri hakkında bilgi veriniz 

TERKİB-İ BENT: Bentlerle kurulan bir nazım biçimidir. Her bent, sayısı 5-10 arasında değişen beyitlerden oluşur. Bendin son beytine “vasıta beyti” denir. Terkib-i bentte vasıta beyti her beytin sonunda değişir ve vasıta beyti mutlaka kendi içinde uyaklı olur.Terkib-i bentlerde genellikle talihten ve hayattan şikayetler, dini, tasavvufi, felsefi düşünceler anlatılmış, toplumsal yergi niteliğinde eleştirilere yer verilmiştir.

12- Tanzimat sanatçıları, eserlerinde çoğunlukla Osmanlının içinde bulunduğu durumu, çıkış yollarını, bu durumdan kurtulmak ve çağa ayak uydurabilmek için Batı modern hayatının örnek alınması gerektiği üzerinde durmuşlardır. Bu yaklaşım toplum tarafından da kabul görmüş, tüm alanlarda yenilikler kendini göstermeye başlamıştır.

Yukarıda bahsedilen durum, edebi eser ve sanatçısının hangi özelliğini göstermektedir? Kısaca açıklayınız.  

Edebi eserlerin ve sanatçıların dönemlerinden bağımsız olmadıklarını, bağlı oldukları toplumdan izler taşıyıp toplumu yönlendirdiklerini göstermektedir.

13- Yenileşme Dönemi’nde yenilikler ilk hangi alanda başlamıştır? Bu yenilikleri hangi kesim niçin istemektedir? 

Bu dönemde yenilikler ilk olarak askeri alanda başlamıştır. Bu yenilikleri devlet adamları, devleti, içinde bulunduğu zor durumdan kurtarabilmek için istemişlerdir.

14- Yenileşme Dönemi’nde yapılan yeniliklerle Tanzimat Fermanı’nın getirdiği yenilikleri karşılaştırdığınızda hangi sonuca ulaşmaktasınız?  Açıklayınız.  

Yenileşme Dönemi’nde yapılan yenilikler daha çok askeri, idari ve ekonomik alanları kapsarken Tanzimat Fermanı’nın getirdiği yenilikler daha toplumsal, siyasal, hukuki özellikler taşır. Yasalarla da korunduğu için daha kalıcı olmuştur. 

15- Tanzimat Dönemi’nde çıkarılan gazetelerden beş tanesini ve en belirgin özelliklerini yazınız. 

1.Takvim-i Vakâyı (1831)  ilk resmi gazete, II. Mahmut Dönemi

2. Ceride-i Havadis  (1840)  ilk yarı resmi gazete William Churchill adında bir İngiliz tarafından çıkarılmıştır.

3. Tercüman-ı Ahval Gazetesi (1860)  ilk özel Türkçe gazete, Şinasi ve Agâh Efendi tarafından çıkarılmıştır.

4. Tasvir-i Efkâr (1862)  Şinasi tarafından çıkarılmış, sonra Namık Kemal devralmıştır.

5. Ayine-i Vatan  (1866)  Mehmet Arif Bey'in gazetesi, ilk resimli gazetedir.

6. Muhbir  (1866)  Ali Suavi tarafından çıkarılmıştır.

9. İbret  (1870)  Ahmet Mithat Efendi tarafından çıkarılmıştır.

11. Tercüman-ı Hakikat  (1878)  II. Abdülhamit Dönemi’nin en önemli gazetesidir. Ahmet Mithat Efendi tarafından çıkarılmıştır.

13. İkdam  (1894)  Ahmet Cevdet tarafından çıkarılmıştır.

16-   Divan edebiyatı öğretici metinleriyle Tanzimat edebiyatı öğretici metinlerini yapı, konu, dil, bireysellik-toplumsallık, metin türleri ve hitap edilen kitle bakımından karşılaştırınız. Ulaştığınız sonuçları maddeler halinde yazınız.  

Divan edebiyatındaki münacat, methiye, dua gibi bölümlerden oluşan klasik yapıya karşın Tanzimat edebiyatında böyle bir yapı yoktur.

Divan edebiyatında genellikle dini, tasavvufi, ahlaki, tarihi konular işlenirken; Tanzimat edebiyatında hürriyet, eşitlik, kanun üstünlüğü bilim ve teknik gibi konular işlenmiştir.

Divan edebiyatında Arapça-Farsça tamlamalar, uzun ve secili cümlelerden oluşan süslü bir dil ve anlatım varken; Tanzimat edebiyatında benzer özellikler görülmesine rağmen dil sadeleştirilmeye çalışılmıştır.

Divan edebiyatında düşünce ve duygularda bireysellikten uzak durulmuş; Tanzimat edebiyatında da benzer bir yaklaşımla toplumsal konu ve sorunlar işlenmiştir.

Divan edebiyatında siyer, tarih, siyasetname, seyahatname gibi türler kullanılırken; Tanzimat edebiyatında Batı’dan alınan makale, fıkra gibi yeni türler kullanılmıştır.

Divan edebiyatı öğretici metinleri devlet adamları ve ulema sınıfına hitap ederken; Tanzimat edebiyatı öğretici metinleri halka hitap etmektedir.

17- Tanzimat edebiyatı I.dönem genel özelliklerinden 5 tanesini yazın.

BİRİNCİ DÖNEM TANZİMAT EDEBİYATI

Divan edebiyatını eleştirmelerine rağmen onun etkisinden kurtulamamışlardır.

Vatan millet, hak adalet, özgürlük gibi kavramlar ilk defa bu dönemde kullanılmaya başlanmıştır.

Batılı anlamda ilk esereler bu dönemde verilmeye başlanmıştır.

Toplumu bilinçlendirmek için edebiyatı bir araç olarak görmüşlerdir.

Dilin sadeleşmesi gerektiğini söylemişler ancak pek başarılı olamamışlardır bu konuda.

Roman, modern hikâye, tiyatro, gazete, eleştiri, anı bu dönemde kullanılmaya başlanmıştır.

Bu dönemin sanatçıları aynı zamanda devlet adamı sıfatı da taşıyorlardı.

Klasizim(Şinasi, A.Vefik Paşa) romantizm (N. Kemal, A. Mithat) den etkilenmişlerdir.

TANZĐMAT EDEBĐYATI (1860-1895)

Tanzimat Fermanının ilanından sonra bu edebiyatın tohumları serpilmeye baslamıstır.

Batılı tarzda ilk eserler bu donemde verilmeye baslanmıstır.

Hak, adalet, ozgurluk, vatan kelimeleri bu donemde ilk defa kullanılmaya baslanmıstır.

Tanzimat edebiyatı kendi arasında ikiye ayrılır.(Birinci-ikinci donem)

Yazı dilini halkın anlayacağı dile yakınlastırmaya calısmıslardır.

Tiyatroyu halkı aydınlatma aracı olarak gormuslerdir.

Toplumcu bir cizgi tutmaya calısmıslardır.

Divan edebiyatındaki “bolum guzelliğine” karsın “konu butunluğune, guzelliğine” onem vermislerdir.

Tanzimat birinci donem sanatcıları(Sinasi, Namık Kemal, Ziya Pasa, Ahmet Mithat Efendi) ikinci donem

sanatcılarına gore daha halkcı olmuslardır.

BİRİNCİ  DONEM TANZİMAT EDEBİYATI (1860-1876)

Divan edebiyatını elestirmelerine rağmen onun etkisinden kurtulamamıslardır.

Vatan millet, hak adalet, ozgurluk gibi kavramlar ilk defa bu donemde kullanılmaya baslanmıstır.

Batılı anlamda ilk esereler bu donemde verilmeye baslanmıstır.

Toplumu bilinclendirmek icin edebiyatı bir arac olarak gormuslerdir.

Dilin sadelesmesi gerektiğini soylemisler ancak pek basarılı olamamıslardır bu konuda.

Roman, modern hikaye, tiyatro, gazete, elestiri, anı bu donemde kullanılmaya baslanmıstır.

Bu donemin sanatcıları aynı zamanda devlet adamı sıfatı da tasıyorlardı.

Klasizim (Sinasi, Ahmet Vefik Pasa) romantizm (Namık Kemal, Ahmet Mithat) den etkilenmislerdir.

Not: Sanatcılarla ilgili daha detaylı bilgilere sanatcı ismi uzerinden ulasabilirsiniz.

Doğru Yanlış

** Yol Ayrımı adlı metin  siyasi tarihimizde çok partili hayata geçişimizi anlatan bir anı     yazısıdır. (  D )  

** Edebiyatımızdaki ilk yarı resmi gazete Takvim-i Vakayi’dir.   (  Y  )                                                 

** Tanzimat I. Dönem sanatçıları için öncelikli olan yarardır.   ( D   )                                                     

** Namık Kemal Hürriyet Kasidesi ile birlikte klasik kaside anlayışını tamamıyla değiştirmiştir.( Y   )

** Tanzimat edebiyatı makale, fıkra, roman, hikâye, tiyatro gibi  edebi türleri de getirmiştir.(  D   )

**  Tanzimat  dönemi sanatçıları arasında eski-yeni tartışması vardır (D)

** Şinasi , Namık  Kemal ve Ziya Paşa’yı yeni fikirlerle yetiştirmiştir. (D)

** Osmanlı toplumunda yenileşme halkın zorlamasıyla  başlamıştır.  (Y)

** Ziya Paşa, Demdeme adlı yapıtında Ali Paşa’yı yermiştir. (Y)

**  Namık  Kemal, yalnızca roman ve tiyatro  türünde eser vermiştir (Y)

** Tanzimat Fermanı 1839’da ilan edilmesine karşılık edebiyatta Tanzimat 1856’da başlar. (Y )   

** Felatun Bey’le Rakım Efendi romanında Felatun Bey, kendini iyi yetiştirmiş, kültürlü, dürüst bir kişiliktir. ( Y ) 

**  Ceride-i Havadis yarı resmi bir gazetedir. ( D )

** Osmanlı toplumunda modernleşme halkın isteğiyle gerçekleşmiştir. (Y )

**  Şinasi, Ziya Paşa ve Namık Kemal’in eserlerinde genellikle “sanat için sanat” anlayışı hâkimdir. ( Y )

**  Ahmet Mithat Efendi, Bursa’da vali iken yaptırdığı tiyatro binasıyla tiyatroya hizmet etmiştir. (  Y  )

**  Namık Kemal, edebiyatın her türünde eser vermiştir. (  D  )

**  Şinasi, La Fontaine’den Fabl çevirileri yapmıştır.  ( D )

**  Tanzimat edebiyatı, Tanzimat Fermanı’nın ilanından yirmi yıl sonra oluşmuş bir edebiyattır. ( D  )

**  Sahnelenen ilk tiyatro eserimiz Şinasi’nin “Şair Evlenmesi” adlı piyesidir. (  Y  )

** Şinasi İlklerin Şairidir.( D  ) 

** İntibahın yazarı Ziya Paşadır. ( Y ) 

** Tanzimat şiiri hem şekil hem de içerik olarak yeni bir şiirdir.( Y  ) 

** Tanzimat “sanat yapmak” demektir. ( Y  )

** Takvim-i Vakayi ilk resmi gazetedir. ( D  )

** Namık Kemal “Harabat” isimli  divan şiiri antolojisinde “Şiir ve İnşâ” makalesindeki fikirlerinin tam tersini söyler. (Y)

**  Osmanlıda Tanzimat döneminde çıkan ilk resmi gazete Tercüman-ı Ahval’dir. (Y)

** Şinasi ilk makaleyi yazan sanatçımızdır. (D)

** Şinasi tercümelerini “Tercüme-i Manzume” isimli eserinde      toplamıştır . (D)

** 1. dönem Tanzimatçılar “sanat için sanat” , 2. dönem Tanzimatçılar ise “toplum için  sanat” görüşünü benimsemişlerdir. (Y)

Boşluk Doldurma

** TAKVİM-İ VEKAYİ,  ilk resmi gazetedir. TELEMAK,   Yusuf Kamil Paşa’nın yaptığı ilk çevri romandır.

** VATAN YAHUT SİLİSTRE,  sahnelenen  ilk tiyatro yapıtıdır. 

** ŞİNASİ,    noktalama işaretlerini kullanan ilk sanatçımızdır. ** AVRUPA’DA BİR CEVELAN   Ahmet Mithat Efendi tarafından yazılan gezi yazısıdır.  

** Bilimsel bilginin sağlam bilgi olduğunu vurgulayan felsefi görüşe SEZGİCİLİK… denir.

** Tanzimat Döneminde çıkan ilk resmi gazete TAKVİM-İ VEKAYİ’dir.

** Tanzimat döneminde ŞİNASİ tarafından çıkarılan TERCÜMAN-I AHVAL gazetesi ilk yarı resmi gazetedir.

** Tanzimat Döneminde Teodor Kasap’ın çıkardığı DİYOJEN Gazetesi ilk …MİZAH gazetesidir.

** Tanzimat döneminde batı edebiyatından MAKALE,FIKRA, ROMAN, TİYATRO gibi yeni edebi türler alınmıştır.

** Muhbir gazetesini ALİ SUAVİ çıkarmıştır.

** Ahmet Mithat Efendinin çıkardığı gazetenin adı TERCÜMAN-I HAKİKAT’tir.

** Edebiyatımızdaki ilk edebi roman Namık Kemal’in yazdığı İNTİBAH ilk tarihi roman da CEZMİ dir.

** Öğretici metinlerde AÇIKLAYICI, KANITLAYICI anlatım türleri kullanılır.

** Sergüzeşt romanında ROMANTİZM VEREALİZM akımlarının etkisi görülmektedir.

** Felatun Bey’le Rakım Efendi romanında kullanılan İLÂHÎ bakış açısı yazarın olayları istediği gibi yönlendirmesine imkan vermiştir.

** Tanzimat Edebiyatıyla birlikte edebiyatımıza Batıdan gelen HAK, ADALET, HÜRRİYET VE EŞİTLİK gibi yeni kavramlar girmiştir.

** Tanzimat Edebiyatı öğretici metinlerinde ikilik, yani DOĞU-BATI çatışması varlığını hissettirir.

** Tanzimatla birlikte edebiyatımızda ROMAN, HİKÂYE, TİYATRO gibi edebî türler görülmeye başlar. 

**  İlk yerli tiyatro eserimiz Şinasi’nin yazdığı ŞAİR EVLENMESİ dir.

İlk resmi gazete  TAKVİMİ VAKAYİ ,yarı resmi gazete  CERİDE-İ HAVADİS,ilk özel gazete ise TERCÜMANI AHVAL.dir.

** Sahnelenen ilk tiyatro eserimiz ise Namık Kemal’in yazdığı…VATAN YAHUT SİLİSTRE..dir.

**  Türk Edebiyatı romanla ilk defa YUSUF KAMİL PAŞA.’nın Fenelon’dan çevirdiği …TELEMAK. tercümesiyle tanışmıştır

** Tanzimat Fermanını 1834 yılında Gülhane Parkında  MUSTAFA REŞİT      .Paşa, bütün dünyaya ilan etmiştir.

Çoktan Seçmeli

1- İlk tarihi romanımız aşağıdakilerden hangisidir? 

A. Şair Evlenmesi    B.Araba Sevdası  C. Karabibik  D. Cezmi    E. İntibah 

2. İlk edebi romanımız aşağıdakilerden hangisidir?

A)  İntibah      B) Cezmi       C) Eylül   D) Sergüzeşt     E) Yaban 

3- Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat Edebiyatıyla edebiyatımıza girmiş türlerden biri değildir?  

a) Makale         b) Roman      c) Tiyatro   d) Öykü         e) Gazel

4- Aşağıdakilerden hangisi, Namık Kemal’in özelliklerinden biri olamaz?  

a- Ziya Paşa ile Londra’da Hürriyet gazetesini çıkarmıştır.

b- Tahrip-i Harabat ve Takip-i Harabat isimli yazılarıyla Ziya paşa’nın 

Harabat isimli eserindeki görüşleri eleştirmiştir.

c-  Vatan Yahut Silistre isimli oyunu sahnelendikten sonra halkın galeyana gelmesinden endişelenen yöneticiler tarafından sürgüne gönderilmiştir.

d- 1862 yılında Tasvir-i Efkar gazetesini çıkararak yazılarına bu gazetede devam etmiştir.

e- Türk Şiirine vatan, adalet, hürriyet, eşitlik gibi kavramları getiren bir sanatçıdır. 

5- Tanzimat Devri Türk Edebiyatı’nın özellikleri göz önünde bulundurulursa, aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?  

a- Tanzimat Devri Türk Edebiyatı’nın Birinci Dönemi’nde şiire, özgürlük, vatan, adalet gibi kavramlar girmiştir.

b- Klasik Türk Edebiyatı’ndaki bütün nazım şekilleri bırakılmıştır.

c- Tanzimat Devri Türk Edebiyatı’nın İkinci Dönemi’nde şiirin konusu nazım şekilleri genişletilmiştir.

d- Hikâye, roman, tiyatro türlerine, ilkin, Tanzimat Devri Türk Edebiyatı’nda yerli örnekler verilmiştir.

e- Tanzimat Devri Türk Edebiyatı’nın romanı, genellikle romantizmin etkisindedir

6- Tarih içinde gazete ve dergilerin,yayımladığı yazılardan dolayı kapatılması ya da sansüre uğraması edebiyatın hangi alanla ilişkisini ortaya koyar?

A)Tarih B)Siyaset   C)Sosyal hayat D)psikoloji E)Sosyoloji

7- Felatun Bey ve Rakım Efendi,Ahmet Mithat Efendi’nin 1875 yılında yazdığı bir romandır.Tanzimatı takip eden yıllarda ortaya çıkan ilk Türk romanlarının ana teması”yanlış Batılılaşma”üzerine kurulmuştur.Bu romanın teması da aynıdır.Karakterlerden Felatun Bey,kendi değerlerinden uzaklaşıp Batılılaşmak isteyen bir tiptir.Ne var ki Felatun Bey Batılılaşmayı yüzeysel olarak yorumlamış ve sefa hayatı sürmüştür. Rakım Efendi ise ona karşıt bir karakter olarak öne çıkmıştır.Doğu kültrünü temsil eden Rakım Efendi oldukça çalışkan ve tutumlu biridir.Eserin sonunda bu dönem romanlarından beklenileceği üzere Rakım Efendi dilediği hayatı elde ederken,Felatun Bey yaptığı hataların sonucuna katlanmak zorunda kalmıştır.

Bu parçada sözü edilen Felatun Bey ve Rakım Efendi romanında aşağıdaki çatışmalardan hangisi ağır basmaktadır?

A)Zihniyet B)Sanat  C)Üslup D)Tema E)Sosyal çevre

8- Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat’ın ikinci dönem

sanatçıları için söylenemez?

A)Sosyal konulardan çok bireysel konulara ağırlık vermeleri

B)”Sanat için sanat”görüşüne yer vermeleri

C)Hece veznini savunup,başarıyla uygulamaları

D) İçerikten çok, söyleyişe önem vermeleri

E)Şekil ve içerik olarak şiire yenilikler getirmeleri

9- Aşağıda verilen belirtici niteliklerden hangisinde Tanzimat romanında rastlanmaz?

A)Konular genellikle günlük hayattan ya da tarihten alınır.

B)Cariyelik kurumunu ve alafrangalık özentisini işler.

C)Kişiler genellikle tek yönlü ele alınır; iyiler mükâfatlandırılır.

D)Olayların akışında rastlantılara çok yer verilir.

E)Romanın içinde bilgi ve öğüt vermekten kaçınılır.

10- Ne efsunkâr imişsin ah ey didar-ı hürriyet

Esir-i aşkın olduk gerçi kurtulduk esaretten

Yukarıdaki dizelere göre, 1. dönem Tanzimat şiirinin özellikle hangi alanda yenileştiği söylenebilir?

A)Ölçü    B)Konu  C)Dil  D)imge  E)sanat

11-  Divan edebiyatı ile Tanzimat edebiyatının karşılaştırılmasına ilişkin aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıstır? 

A) Divan şiirindeki ‘parça güzelliği anlayışı yerine, Tanzimat şairleri konu birliğine ve ‘bütün güzelliğine önem vermişlerdir. 

B)Divan edebiyatında sanatçılar, seçkin kişiler için eser vermiş, Tanzimatçılar ise halk için yazmayı amaçlamışlardır. 

C)Divan edebiyatında aruz ölçüsü kullanılmış, Tanzimat edebiyatında ise aruzun yanında az da olsa hece ölçüsüne yer verilmiştir. 

D)Divan nesrinde söz hünerleri gösterme, Tanzimat nesrinde ise birtakım düşünceleri halka yayma amaçlanmıştır. 

E)Tanzimat nazmında, Divan edebiyatı nazım biçimleri tümüyle bırakılıp Fransız şiirinde görülen nazım biçimleri benimsenmiştir.

12- Namık Kemal ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? 

A)Edebiyatı, düşüncelerini halka yaymak, toplumu geliştirmek için bir araç olarak kullanmıştır. 

B)Eski edebiyata karşı olduğu halde yeni düşünce ve kavramları yazmak amacıyla yazdığı şiirlerinin çoğunda biçim ve dil bakımından eskiye bağlı kalmıştır.

C)Batı şiirini tanıtmak amacıyla Fransız şairlerinden manzum çeviriler yapmıştır.

D)Edebiyattaki yerini, nesir alanında özellikle makale,piyes,roman,eleştiri,tarih türünde yazdığı eserler belirlemiştir.

E)Yazıda konuşma dilinin kullanılmasından yana olmuş ve özellikle tiyatrolarını oldukça sade bir dille yazmıştır.

13- Aşağıda verilen  bilgilerden hangisi Şinasi’ye ait değildir? 

A) Dil ve edebiyat üzerine görüşlerini Londra’da çıkan Hürriyet gazetesinde yayımladığı “Şiir ve inşa” makalesinde anlatmıştır. 

B) Şiirlerinde konu birliğine ve bütün güzelliğine önem vermiştir. 

C) Fransızcadan manzum olarak Türkçeye çevirdiği bazı şiirleri, asıllarıyla birlikte Tercüme-i Manzume adlı, bir kitapta toplanmıştır. 

D) Batı edebiyatı yolunda eser veren ilk Türk sanatçısıdır. 

E) Düşüncelerini yalın ve açık bir anlatımla söylemeye, konuşma dilini yazı dili haline getirmeye çalışmıştır. 

14-.Tanzimat’ın ilk kuşağını oluşturan Şinasi, Ziya Paşa, Namık Kemal ve Ahmet Mithat bu dönemin toplumsal yaşamını değişik ölçülerde edebiyata yansıtmaya çalışmıştır. İlk kuşaktan sonra, ----, ----, ----, ---- oluşan ikinci kuşak, bu toplumsal sanat anlayışını arka plana atarak daha çok “insan”ı ve onun kişisel serüvenini ele almıştır.

Bu parçada verilen bilgilere göre boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi getirilebilir?

A)Tevfik Fikret – Cenap Şehabettin – Ali Ekrem – Süleyman Nazif’ten

B)  Halit Ziya – Mehmet Rauf – Hüseyin Cahit – Ahmet Şuayıb’dan

C) Rıza Tevfik – Mehmet Emin – Mehmet Âkif – Muallim Naci’den

D)Recaizâde Ekrem – Abdülhak Hâmit – Samipaşazâde Sezai – Nabizâde Nâzım’dan

E)Yahya Kemal-Halide Edip-Yakup Kadri–Refik Halit’ten

15- Aşağıdakilerden hangisi coşku ve heyecanı dile getiren eserlerden değildir?

A)Hürriyet Kasidesi B)Makber   C)Karabibik

D)Tercime-i Manzume E)Validem

16- Aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A)İlk edebi romanımız İntibah’tır.

B)Şemsettin Sami dil alanındaki çalışmaları ile öne çıkar.

C)Muallim Naci “göz için kafiye”yi savunur.

D)Ziya Paşa bireysel konular işlemiştir.

E)Abdülhak Hamit Tarhan şiirde metafizik konulara ağırlık vermiştir.

17-  Aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A)Ahmet Vefik Paşa Moliere’den çeviriler yapmıştır.

B)Tahrib_i Harabat eleştiri türündedir.

C)Birinci dönem Tanzimat edebiyatında romantizm ve klasizm etkilidir.

D)Sergüzeşt’te cariyelik konusu işlenmiştir.

E)İkinci dönem Tanzimat tiyatroları sahnelenmek için yazılmıştır.

18- Tanzimat Edebiyatıyla ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A)İlk realist roman Felatun Bey ve Rakım Efendi’dir.

B)İlk tezli roman Zehra’dır C)ilk tarihi roman cezmi’dir

D)İlk çeviri roman Telemak’tır

İlk yerli roman Taaşşuk-ı Talat ve Fıtnat

19 - Tanzimat Edebiyatıyla ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A)İlk Türk mizah gazetesi  Diojen’dir.

B)Tercüman-ı Ahval ilk özel gazetedir.

C)Tanzimat edebiyatı Takvim-i Vekayi’nin çıkarılmasıyla başlar.

D)Ceride-i Havadis yarı resmi bir niteliğe sahiptir.

E)Tasvir-i Efkar İbrahim Şinasi tarafından çıkarılmıştır.

20- Tanzimat Edebiyatıyla ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A)Batılı anlamdaki ilk tiyatro Şinasi’nin Şair Evlenmesi’dir

B)Sahnelenen ilk tiyatro Namık Kemal’in Vatan yahut Silistre’sidir.

C)Aruzla yazılan ilk manzum tiyatro eseri A.Hamit /Eşber veya Sardanapal

D) Heceyle yazılan ilk manzum tiyatro eseri:A.Hamit/Nesteren

E)ilk tiyatro çevirisi Şinasi/ Çok Bilen Çok Yanılır

21- I. - II. Tanzimat dönemleri karşılaştırılırsa, aşağıdaki yargılardan hangisine varılamaz?

A)I. dönem toplumsal konulara öncelik verir. II. dönemde bireysel konular ağırlık kazanır.

B)I. dönemde toplumsal aydınlanma amaçlanır. II. dönemde tek amaç güzelliktir.

C)I. dönemde yalın bir dil çabası görülür. II. dö¬nemde konuşma dilinden uzaklaşılır.

D)I. dönemde eski nazım biçimleri kullanılır. II. dönemde dil kuralları önemsenmez, yeni bi¬çimler görülür.

E)1. dönemde uyak tartışılır,kulak için olduğu savunulur.2. dönmede göz için olduğu kabul edilir.

22- Tanzimat Edebiyatıyla ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A)İlk pastoral şiir:A.Hamit Tarhan /Sahra

B)Edebiyatımızda ilk kafiyesiz şiirini yazan :A. Hamit / Validem

C)İlk köy şiiri: Muallim Naci / Köylü Kızların Şarkısı

D)Şiirde Türk adını ilk kullanan Mehmet Emin Yurdakul’dur.

E) İlk şiir çevirisi yapan Ahmet Vefik Paşa’dır.

23- Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat edebiyatının özelliklerinden biridir?

A) Sembolizm akımından etkilenmişlerdir.

B) Roman ve hikayelerde yapılan tasvirler, süs için yapılmamış kahramanların kişiliklerinin oluşumunu daha iyi anlatabilmek için yapılmıştır.

C) Şiirlerde biçim eski, içerik yenidir.

D) Sanatçılar, dönemin koşulları gereği eserlerinde toplumsal konuları işleyememiştir.

E) Yazarlar, eserlerde kişiliklerini gizlemişlerdir.

Bu dönemde Türk edebiyatında ve kültüründü birçok ilkler yaşanmıştır.

1) İlk Gazeteler:

a) Takvim-i Vekayi (1831 ) : ilk resmi Türk ga¬zetesi

b) Ceride-i Havadis (1840 ): ilk yarı resmi ga¬zete.

c) Tercüman-ı Ahval ( 1860 ) : İbrahim Şinasi ve Agah Efendi tarafından çıkarılan ilk Türk gazetesi

d) Tasvir- i Efkar (1862) : Bu gazeteyi Şinasi yalnız çıkarmış, yurt dışına çıkmak zorunda kalınca Namık Kemal’ e devretmiştir.

e) Hürriyet (1868 ): Namık Kemal ve Ziya PaşaLondra’da çıkarmıştır.Muhbir ( 1866 ), Basiret ( 1869 ), İbret (1871), Devir( 1872 ) Tanzimat dönemindeki gazetelerdir.

2. İlk Çeviri Roman: 1859da “Telemak” adlı e-seri, Yusuf Kâmil Paşa, Fenelon’dan çevirmiştir.

3. Edebiyatımızda ilk roman : Şemsettin Sami tarafından 1872′de yayımlanan “Taaşşuk-ı Talat ve Fıtnat,

İlk edebi roman : Namık Kemal tarafından 1876′da yazılan “İntibah“.

5. İlk realist romanlar: Samipaşazade Sezai tarafından 1889′da yazılan “Sergüzeşt.

İlk realist roman Recaizade Mahmut Ekrem tarafından 1896′da yazılan “Araba Sevdası“.

6. İlk köy romanı: Nabizade Nazım‘ın 1890′da yazdığı “Karabibik”

7. İlk yerli tiyatro eseri .’Şinasi‘nin 1860′ta yazdığı “Şair Evlenmesi‘

8. İlk öyküler (Hikayeler): a) Ahmet Mithat Efendi‘nin 1870 -1895 arasında yazdığı “Letâif-i Rivayet.”

b) Samipaşazade Sezai’nin 1892′de yazdığı “Küçük Şeyler”

9. Sahnelenen ilk tiyatro eseri: Namık Ke¬mal’in, I.Meşrutiyet öncesi sahnelediği Vatan Yahut Silistre“.

b. İlk Eleştiri Yazısı: Namık Kemal’in 1866′da yazdığı “Edebiyatımız Hakkında Bazı Mülahazatı Şamil’dir.”adlı yazı

11. İlk eleştiri eseri: Namık Kemal’in 1855′te yazdığı “Tahrib-i Harabat”

12. İlk Mizah dergisi: Teodor Kasap tarafın¬dan 1869′da çıkarılan “Diyojen”

13. İlk dergi: Münif Paşa tarafından 1861′de çı¬karılan “Mecmua-ı Fünun”

14. İlk şiir çevirileri:Şinasi tarafından 1859′da Racine ve Lamartine’den çevirilmiştir.

15. İlk makale: 1860′ta Şinasi tarafından “Mukaddime” adıyla, Tercüman-ı Ahval’de yazılmış¬tır.

16. İlk noktalama işaretleri: Şinasi tarafından 1859′da kullanıldı.

17. İlk antoloji: Ziya Paşanın 1874′te hazırla¬dığı “Harabat” adlı bu eserde Divan şairlerinin şiirleri yer almıştırr almıştır.

18. İlk günlük: Direktör Ali Bey’in 1871′de yaz¬dığı “Seyahat Jurnali”.

19. İlk köy şiiri: Muallim Naci‘nin ”Köylü Kızların Şarkısı”