Ek-Fiilin Yazımı
Ek-fiil isimlerin yüklem olmasını sağlayan ektir..
a. Ek-fiil (imek fiili) eklendiği kelimeye bitişik de yazılabilir ondan ayrı da... Ama genellikle bitiştirilir. Ayrı yazıldığı zaman ünlü uyumlarına uyup uymadığına bakılmaz. Bitişik yazılan ek-fiil “büyük ve küçük ünlü uyumu” kurallarına uyar.
1. Sessiz harfle biten kelimeye bitiştiriliyorsa, başındaki “i” düşer:
rahatsız idim→rahatsızdım,
çocuk ise→çocuksa,
Serkan imiş→Serkan’mış,
koşar iken→koşarken
Suçlanan ben imişim→benmişim
Biz imişiz→bizmişiz
Meğer sen ne çalışkan imişsin→çalışkanmışsın
Çalışkan imişsiniz→çalışkanmışsınız
Adam yirmi yıldır evine hasret imiş→hasretmiş
2. Sesli harfle biten kelimeye bitiştiriliyorsa, başındaki “i” düşer ve yerine “y” kaynaştırma harfi gelir:[1]
Bir güzelin hayranı i-di-m→hayranıydım, hayranı idik→hayranıydık
Zeki idi→zekiydi
Ali imiş→Ali’ymiş,
Hasta ise→hastaysa,
Nöbetçi iken→nöbetçiyken,
Merhametli imişler→merhametliymişler
Merhametliler imiş→merhametlilermiş
b. Fiillere getirildiğinde onların birleşik zamanlı çekimlerini yapmayı sağlayan ek-fiil bitişik de ayrı da yazılabilir:
çalışmış i-di-k→çalışmıştık
okuyor i-se→okuyorsa
okuyor i-miş-ler/okuyorlar imiş→okuyorlarmış
[1] Bunu, i, y’ye dönüşür, diye tarif edenler de var, ama bence önce araya y girmiş, sonra i düşmüştür. Bu eski metinlerden de anlaşılabilir: hasta→hasta idi→hastayıdı→hastaydı
Ek-fiil isimlerin yüklem olmasını sağlayan ektir..
a. Ek-fiil (imek fiili) eklendiği kelimeye bitişik de yazılabilir ondan ayrı da... Ama genellikle bitiştirilir. Ayrı yazıldığı zaman ünlü uyumlarına uyup uymadığına bakılmaz. Bitişik yazılan ek-fiil “büyük ve küçük ünlü uyumu” kurallarına uyar.
1. Sessiz harfle biten kelimeye bitiştiriliyorsa, başındaki “i” düşer:
rahatsız idim→rahatsızdım,
çocuk ise→çocuksa,
Serkan imiş→Serkan’mış,
koşar iken→koşarken
Suçlanan ben imişim→benmişim
Biz imişiz→bizmişiz
Meğer sen ne çalışkan imişsin→çalışkanmışsın
Çalışkan imişsiniz→çalışkanmışsınız
Adam yirmi yıldır evine hasret imiş→hasretmiş
2. Sesli harfle biten kelimeye bitiştiriliyorsa, başındaki “i” düşer ve yerine “y” kaynaştırma harfi gelir:[1]
Bir güzelin hayranı i-di-m→hayranıydım, hayranı idik→hayranıydık
Zeki idi→zekiydi
Ali imiş→Ali’ymiş,
Hasta ise→hastaysa,
Nöbetçi iken→nöbetçiyken,
Merhametli imişler→merhametliymişler
Merhametliler imiş→merhametlilermiş
b. Fiillere getirildiğinde onların birleşik zamanlı çekimlerini yapmayı sağlayan ek-fiil bitişik de ayrı da yazılabilir:
çalışmış i-di-k→çalışmıştık
okuyor i-se→okuyorsa
okuyor i-miş-ler/okuyorlar imiş→okuyorlarmış
[1] Bunu, i, y’ye dönüşür, diye tarif edenler de var, ama bence önce araya y girmiş, sonra i düşmüştür. Bu eski metinlerden de anlaşılabilir: hasta→hasta idi→hastayıdı→hastaydı
Yorumlar
Yorum Gönder