İSLAMİYET ÖNCESİ yazılı dönem edebiyatı
ü Edebiyatımızın ilk yazılı ürünleri VIII.
Yy dan kalma Göktürk Yazıtları’dır.
ü Türkler bu dönemde Göktürk ve Uygur
alfabelerini kullanmışlardır.
ü Türk edebiyatının en önemli yazılı
eserleri “Orhun Yazıtları” ve “Uygur Metinleri”dir.
Orhun yazıtları
ü MS 720-735 yıllarına ait yazıtlardır.
ü Bilge Tonyukuk ve Yolluğ Tiğin
tarafından yazılmıştır.
ü Türklerin milli alfabesi olan Göktürk
alfabesi ile yazılmıştır.
ü Yabancı dillerin etkisinden uzak,yalın
bir dil kullanılmıştır.
ü Düşünceler kanıtlanmış,örnekler
verilmiştir.
ü Açıklayıcı ve tartışmacı anlatım
biçimleri kullanılmıştır.
ü Söylev,anı,tarih özelliği taşır.
ü Türk edebiyatının ilk söylev
örnekleridir.
ü Söz oyunlarından yararlanılmıştır.
ü Atasözü niteliği taşıyan sözler görülür.
ü “Göktürk Tarihi” konu edilir.
ü Kısa cümleler vardır.
ü Yinelemeler çoktur
ü Aliterasyonlu sözyleyiş örnekleri
vardır.
ü Olaylar,gerçekçi bir gözle,somutlayıcı
olarak sergilenir.
ü Yazıtların ilki MS 720 yılında Bilge
Tonyukuk tarafından yazılmış ve diktirilmiştir.
ü İkinci ve üçüncü yazıtlar Yolluğ Tiğin
tarafından yazılmıştır.
ü MS 732 yılında Kültügün adına,MS 735
yılında da Bilge Kağan adına dikilmiştir.
ü Orhun yazıtları ilk kez 1893 yılında
Danimarkalı Thomsen tarafından okunmuştur.
Uygur metinleri
ü Uygur alfabesi kullanılmıştır.
ü Türeyiş ve Göç destanları vardır.
ü Din ağırlıklı metinlerdir.
ü Budha ve Mani dininin esaslarını
anlatır.
ü Moğolca Türkçe eski Tufan şarkıları yer
almaktadır.
ü Uygurların tıp bilgisine ve hukukuna
özgü metinler de vardır.
ü
ü En önemli eserleri;
Ø Altın Yaruk
Ø Sekiz Yükmek
Ø Irk Bitig
Ø Bögü Han’ın Mani Rahipleri ile Konuşması
Ø Kalyanamkara ve Papamkara Hikayesi
Yorumlar
Yorum Gönder