Tiyatro Türleri (Trajedi - Komedi ve Dram)

1) Trajedi (Tragedya)

Hayatın acıklı yönlerini kendine özgü kurallarla sahnede göstermek, ahlak, erdem örneği vermek amacıyla yazılmış manzum (şiir biçiminde) tiyatro yapıtlarıdır.

Klasik trajedinin özellikleri:

• Konular tarihten ve mitolojiden seçilir.

• Kişiler; tanrı, tanrıça ve soylulardır.

• Kötü, bayağı söz ve söyleyişler yoktur.

• Seçkin bir üslupla yazılır.

• Manzum olarak yazılır.

• Kişiler arasındaki dövüşme, yaralama ve öldürme gibi korkunç ve çirkin olaylar sahnede gösterilmez; bu olayları haberciler aktarır.

• Zaman, yer, olay birliğine uyulur. Bir olay, aynı yerde bir günde geçebilecek biçimde düzenlenir. Buna üç birlik kuralı denir. (Olay, zaman ve yer birliği)

• insanoğlunun hırslarını, kavgalarını gösterir; çoğu, felaketli sonuçlara bağlanır.

• Birbiri ardınca süren koro ve diyalog bölümleri vardır.

• Trajedi türünün ilk temsilcileri; Eski Yunan edebiyatı sanatçıları Aiskhylos, Sophokles, Euripides'tir.

• 17. yüzyılda yaşamış olan Fransız edebiyatı sanatçıları Corneille ve Racine de önemli trajedi yazarlarıdır.

2) Komedi (Komedya)

insanların ve olayların gülünç yönlerini ortaya koymak; izleyenleri güldürmek ve düşündürmek amacıyla yazılmış tiyatro yapıtlarıdır.

Klasik komedinin özellikleri:

• Konu, yaşanan hayattan ve günlük olaylardan alınır.

• Kişiler, toplumun her kesiminden olabilir.

• Her türlü söze, şakaya yer verilir.

• Üslupta seçkinlik aranmaz.

• Manzum olarak yazılır.

• Kişilerin öldürme, yaralama gibi her çeşit davranışları sahnede geçebilir.

• Üç birlik kuralına uyulur.

• Birbiri ardınca süren koro ve diyalog bölümleri vardır.

• insanoğlunun eksikliklerini, gülünç biçimde göstererek onu eğitmek amacı güdülür.

• Komedi türünün ilk temsilcisi, Eski Yunan edebiyatı sanatçısı Aristophanes'tir.

• Fransız sanatçı Moliere komedi türünün en ünlü yazarıdır.

• Türk edebiyatında Batılı anlamda ilk tiyatro yapıtı olan

Şinasi'nin "Şair Evlenmesi" komedi türündedir.

3) Dram

Hayatı olduğu gibi, bütün acıklı ve gülünç yönleriyle yansıtan, sahnede gösterilmek amacıyla yazılmış tiyatro yapıtlarıdır. Dram, belli kurallara bağlı değildir; önemli olan, dramın gerçeğe uygunluğudur.

Dramın özellikleri:

• Hem acıklı hem gülünç sahneler bulunur.

• Olaylar tarihten ya da günlük yaşamdan alınabilir.

• Yer, zaman, olay birliğine uyma zorunluluğu yoktur.

• Olaylar, çirkin dahi olsa sahnede gösterilir.

• Kişiler hangi kesimden olursa olsun dramda yer alır.

• Şiir ya da düzyazı biçiminde yazılabilir.

• ingiliz sanatçı Shakespeare ve Fransız sanatçı Victor Hugo bu türde başarılı yapıtlar ortaya koymuşlardır.

• Namık Kemal'in "Vatan yahut Silistre" adlı yapıtı dram türünde yazılmıştır.

• Abdülhak Hamit Tarhan da dram türünde birçok yapıt vermiştir.